Kto może otrzymać rentę?
Na przestrzeni ostatnich paru lat liczba rencistów w Polsce wyraźnie zmalała. Jest to w głównej mierze rezultat wprowadzenia przepisów, które spowodowały, iż uzyskanie takiego świadczenia jest znacznie trudniejsze aniżeli było kiedyś. Jakie zatem warunki muszą zostać obecnie spełnione, by zostać rencistą?
Orzeczenie o niezdolności do pracy
Podstawowym warunkiem jest cierpienie na chorobę bądź schorzenie uniemożliwiające podjęcie jakiejkolwiek pracy zarobkowej. Mówiąc innymi słowy – trzeba zostać uznanym za niezdolnego do pracy, a o tym może zadecydować tylko i wyłącznie lekarz orzecznik ZUS. Niezdolność do pracy może być całkowita lub częściowa – w tym drugim przypadku wysokość świadczenia jest niższa. Lekarz zawsze określa w jakim stopniu pacjent jest niezdolny do pracy. Niezdolność do pracy orzekana jest zazwyczaj maksymalnie na 5 lat, ale jeśli nie ma rokowań na to, by w tym czasie stan zdrowia uległ poprawie, wówczas jest orzekana na dłuższy okres.
Staż ubezpieczeniowy
Ponadto brany jest także pod uwagę staż ubezpieczeniowy – składa się na niego zarówno okres składkowy, jak i nieskładkowy. Co najmniej roczny staż ubezpieczeniowy muszą mieć osoby poniżej 20 roku życia, 2-letni – osoby pomiędzy 20 a 22 rokiem życia, 3-letni – osoby pomiędzy 22 a 25 rokiem życia, 4-letni – osoby pomiędzy 25 a 30 rokiem życia oraz 5-letni – osoby po 30 roku życia. Jeżeli staż jest za krótki, wówczas istnieje inny wariant, a mianowicie taki, iż ubiegająca się o rentę osoba utraciła zdolność do pracy wskutek wypadku, który wydarzył się albo w drodze do pracy, albo w drodze powrotnej. W tym momencie często pojawia się pytanie o to czy rencista może dorobić – prawo dopuszcza taką możliwość, jest to regulowane stosownymi przepisami. Generalnie rencista może dorobić nie więcej niż 70 procent przeciętnego wynagrodzenia. W przeciwnym wypadku wysokość renty zostanie zmniejszona bądź jej wypłacanie będzie zawieszone (z pewnymi wyjątkami). Wyliczaniem świadczenia rentowego zajmuje się ZUS – jako podstawę brane jest pod uwagę przeciętne wynagrodzenie (bez składek na ubezpieczenie społeczne).