Wymogi prawne co do opakowań
W wielu dziedzinach obowiązywać zaczynają zaostrzone przepisy z zakresu ochrony środowiska. Dotyczy to również opakowań – ich żywotność jest stosunkowo krótka, w związku z czym dość prędko zamieniają się one w odpady. Te zaś z ekologicznego punktu widzenia stanowią spore zagrożenie.
W dzisiejszych czasach kwestie związane z ochroną środowiska nabierają szczególnego znaczenia, zaś problemy z odpadami są zaliczane do największych problemów środowiskowych. Nie bez powodu zatem wprowadza się w życie przepisy, celem których jest zredukowanie ilości odpadów – w tym także opakowań. W Polsce i w innych krajach obowiązują opłaty produktowe, które zostały wprowadzone po to, by nakłonić przedsiębiorców do stosowania ekologicznych opakowań. Polska, stając się członkiem Unii Europejskiej, musiała dostosować przepisy w tym obszarze do norm unijnych. Wymagane jest zatem, aby opakowania podlegały w pierwszej kolejności recyklingowi, a dopiero później były spalane bądź składane.
Przepisy unijne i polskie
UE wprowadziła specjalną dyrektywę opakowaniową, na podstawie której wydano szereg decyzji, m. in. o ustanowieniu systemu identyfikacji materiałów opakowaniowych, o warunkach odstępstw od wymogów dotyczących stężeń metali ciężkich w odniesieniu do opakowań szklanych, palet z tworzyw sztucznych i skrzynek z tworzyw sztucznych. Powstały również stosowne normy, które należy stosować w odniesieniu do opakowań oraz materiałów opakowaniowych. Dotyczą one takich kwestii jak m. in. odzysk poprzez recykling materiałowy czy kompostowanie i biodegradację, odzysk w formie energii, wymogi w obszarach takich jak produkcja i skład, ponowne użycie etc.
W Polsce obowiązują stosowne przepisy, których podstawę stanowią ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych oraz o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej. Wyszczególnione zostały w niej obowiązki nałożone na wszystkie podmioty uczestniczące w łańcuchu opakowaniowym. Wspomniane ustawy stały się przyczółkiem do wydania licznych rozporządzeń – w sprawie raportów wojewódzkich dotyczących gospodarki opakowaniami; w sprawie sposobu ustalania sumy zawartości ołowiu, kadmu, rtęci i chromu sześciowartościowego w opakowaniach; w sprawie stawek opłat produktowych; w sprawie wzoru sprawozdania o wielkościach wprowadzonych na rynek krajowy opakowań i produktów i innych. Ponadto wprowadzone zostały normy stanowiące odpowiedniki norm europejskich oraz obwieszczenia.
Nowelizacje przepisów
Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych była wielokrotnie nowelizowana. Istotne modyfikacje nastąpiły w zakresie oznakowania opakowań (funkcjonuje obecnie fakultatywny system znakowania opakowań), metod odzysku, posiadania zezwoleń przez producentów i importerów środków niebezpiecznych, obowiązku odbioru od klientów detalicznych opakowań wielokrotnego użytku przez producenta tychże opakowań itd. Zmianom poddawano także ustawę o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej. W związku z tym przedsiębiorcy są zobligowani m. in. do osiągania ogólnych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych. Ponadto poszerzyło się grono przedsiębiorców, którzy stosują opakowania do pakowania produktów wytworzonych przez innych przedsiębiorców bądź zlecają wykonanie produktów lub produktów w opakowaniach oznaczanych później ich znakami firmowymi.