Jak złożyć donos?
Donos – słowo te nikomu nie kojarzy się pozytywnie. Podobnie jest również z ludźmi, którzy piszą donosy do różnych instytucji. Warto jednak pochylić się nad tym zagadnieniem i przyjrzeć się mu nieco bliżej, mając przy tym na względzie starą zasadę mówiącą o tym, że każdy medal ma dwie strony. Czy rzeczywiście pisanie donosów jest czymś, co zawsze zasługuje na potępienie? Poniższy artykuł porusza wszelakie aspekty związane z tym zagadnieniem.
Kiedy donos jest uzasadniony?
Na początek warto zastanowić się nad tym, dlaczego ludzie piszą donosy i w jakich sytuacjach można je uznać za jak najbardziej uzasadnione? Autorami kierują rozmaite przesłanki. W wielu przypadkach są to zwykła zazdrość i zawiść czy chęć zemszczenia się na byłym pracodawcy, sąsiedzie, eks-małżonku itp. Ile ludzi, tyle powodów – tak można na to spojrzeć w dość dużym uproszczeniu. Spośród instytucji, do których najczęściej są wysyłane donosy, wymienić można urzędy skarbowe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Państwową Inspekcję Sanitarną, Państwową Inspekcja Pracy, opiekę społeczną, policję oraz prokuraturę. Ich pracownicy potwierdzają, że z roku na rok liczba otrzymywanych przez nie donosów rośnie. Ludzie też coraz poważniej podchodzą do tego tematu. W pismach poruszają nie tylko błahe sprawy, chociaż i takowych nie brakuje. Dużo uwagi poświęca się kwestiom naprawdę poważnym takim jak m. in. ewidentne łamanie przez pracodawców postanowień kodeksu pracy, przemoc w rodzinie, świadome oszukiwanie instytucji państwowych itp. Brak reakcji w takich okolicznościach oznacza dokładnie tyle, co godzenie się na nie.
Niemniej jednak każdy, kto zastanawia się nad tym, jak złożyć donos do którejś z wymienionych powyżej instytucji, powinien pamiętać o paru istotnych kwestiach. Przede wszystkim o tym, by zamieszczone w skardze informacje były sprawdzone, wiarygodne i prawdziwe – a najlepiej potwierdzone konkretnymi dowodami. Żadną sztuką nie jest niesłusznie obrzucić kogoś błotem – świadomie i bezpodstawnie oskarżając go np. o popełnienie przestępstwa, trzeba się liczyć z poniesieniem poważnych konsekwencji wynikających z tego tytułu.
Donos do urzędu skarbowego
Urząd skarbowy – czyli organ podatkowy pierwszej instancji – to instytucja otrzymująca najwięcej donosów. Do podstawowych jej zadań należy kontrolowanie sytuacji w zakresie przestrzegania przez podatników regulacji prawa podatkowego. Wzmożoną aktywność skarżących można zaobserwować w przeciągu czterech pierwszych miesięcy roku, na które przypada czas składania zeznań podatkowych. Ludzie donoszą na swoich pracodawców, sąsiadów, członków rodziny czy na konkurencję, jeśli ktoś prowadzi działalność gospodarczą. W opinii urzędników duża część skarg jest bezużyteczna, do rzadkości nie należy również donos bez podpisu. Jednakże również i zawarte w anonimach informacje są przez skarbówkę – w miarę możliwości – weryfikowane. Chcąc uzyskać konkretny efekt w postaci kontroli, autor powinien wiedzieć, jak złożyć donos do us. W piśmie muszą się znaleźć konkrety, bez zbędnego lania wody, najlepiej poparte dowodami. Pismo nie może być też chaotyczne – ważna jest jego jasna i przejrzysta konstrukcja. Zaleca się również złożenie na nim czytelnego podpisu – dane autora bez jego zgody nie mogą zostać ujawnione. Wysyłając anonim, trzeba się liczyć z odmową udzielenia informacji na temat losów poruszonej w nim sprawy.
Poniżej zamieszczony jest przykładowy wzór skargi do urzędu skarbowego.
Donos do PIP i na pracodawcę
Kolejną instytucją, do której trafia mnóstwo donosów, jest Państwowa Inspekcja Pracy. Wielu pracowników decyduje się złożyć donos na pracodawcę – donos na pracownika zdarza się znacznie rzadziej. Skargi piszą zarówno byli, jak i obecni pracownicy. Informują urzędników m. in. o nieprawidłowościach w umowach i przy wypłacaniu wynagrodzeń, łamaniu przepisów w zakresie dobowych norm pracy, należnych pracownikowi przerw etc. Liczą na to, że nieuczciwy pracodawca zostanie ukarany – tak rzeczywiście się dzieje, jeśli kontrola potwierdzi zarzuty stawiane w skargach. Aby do tego doszło, autor powinien pamiętać o tym, że w rachubę nie wchodzi donos anonimowy – przy czym PIP jest zobligowany do zachowania danych autora do swej wiadomości. Ponadto rozważając, jak złożyć donos do PIP, należy zwrócić uwagę na treść. Krótko, zwięźle i na temat – plus dowody np. w postaci kserokopii umowy zawierającej niedopuszczalne zapisy. PIP na rozpatrzenie skargi ma 30 dni. W tym czasie skarżący otrzyma informacje dotyczące przebiegu kontroli oraz jej rezultatów. Nie zawsze okazują się one satysfakcjonujące – wówczas autorowi nie pozostaje nic innego, jak skierować sprawę na sądowe tory.
Nie ma odgórnie obowiązujących wytycznych odnośnie tego, jak powinien wyglądać pisany do PIP donos – wzór zamieszczony poniżej jest przykładowy.
Donos do ZUS
Zakład Ubezpieczeń Społecznych to następna instytucja państwowa, do której trafia bardzo wiele donosów. W większości przypadków dotyczą one zwolnień lekarskich oraz świadczeń rentowych, z których – w opinii skarżącego – dana osoba korzysta bezpodstawnie. W ostatnim czasie można zresztą zauważyć wzmożone kontrole, jakie w tym zakresie przeprowadzają pracownicy ZUS. Niejednokrotnie okazuje się, że donos do ZUS w którejś z powyższych spraw okazał się w pełni uzasadniony. Nie wszystkie jednak skargi okazują się skuteczne – nie w każdym przypadku dochodzi do wszczęcia postępowania wyjaśniającego. Dlaczego tak się dzieje? Ponieważ skarżący nie przykładają należytej wagi do paru aspektów i nie zawsze też wiedzą, jak złożyć donos do ZUS. Nade wszystko nie należy zarzucać urzędników bezużytecznymi wywodami. Z ich punktu widzenia liczą się fakty przedstawione w sposób zwięzły i rzeczowy – mile widziane jest poparcie ich odpowiednimi dowodami takimi jak dla przykładu film nakręcony komórką czy wydruk z portalu społecznościowego. Wskazane jest też podpisanie skargi z imienia i nazwiska. W kwestii donos a ochrona danych osobowych sprawa przedstawia się tak, że urzędnicy nie mogą ujawnić danych autora bez jego zgody. Co prawda ZUS przegląda także i anonimy, aczkolwiek ich autorzy nie mają szans na to, by dowiedzieć się czy ZUS wszczął postępowanie wyjaśniające, a jeśli tak, to z jakim efektem.
Dane tele-adresowe poszczególnych jednostek ZUS zamieszczone są na stronie http://www.zus.pl/ w zakładce „obsługa klientów”. Poniżej zamieszczony jest przykładowy donos do ZUS.
Donos do opieki społecznej
Instytucje realizujące zadania z zakresu opieki społecznej także są adresatami donosów. Skarżący najczęściej mają pretensje o to, że ktoś inny dostaje świadczenia w większej wysokości niż oni, co na ogół ma się nijak do stanu rzeczywistego. Warto jednakże pamiętać o tym, że donos do opieki społecznej może komuś ocalić życie – w wielu rodzinach dochodzi do przemocy, na którą sąsiedzi nie zawsze są obojętni. W takich sytuacjach nie ma znaczenia czy donos to anonim, czy nie – jest obowiązek sprawdzenia zawartych w nim informacji. Dlatego też rozważając czy i jak złożyć donos do opieki społecznej, trzeba zawsze podawać sprawdzone informacje, bez pomijania takich faktów jak np. interwencja policji. Autor donosu powinien też przygotować się na wystąpienie w roli świadka, że jeśli donos poskutkuje kontrolą i interwencją policyjna.
Podobnie jak w omawianych powyżej przypadkach, pismo musi być przejrzyste, zawierające konkrety wraz z dowodami i najlepiej podpisane. Poniżej znajduje się przykładowy jego wzór.
Donos do sanepidu
Państwowa Inspekcja Sanitarna – czyli sanepid – zajmuje się zadaniami z zakresu zdrowia publicznego. Są one realizowane na wiele sposobów, np. poprzez przeprowadzanie kontroli warunków higieniczno-sanitarnych panujących w różnych miejscach takich jak m. in. sklepy czy lokale gastronomiczne. Lista zarzutów kierowanych pod ich adresem jest bardzo długa. Osoby, które decydują się napisać donos do sanepidu, zgłaszają szereg zastrzeżeń co do czystości danego miejsca, wyglądu personelu, przydatności do spożycia żywności itp. Jeżeli dojdzie do kontroli, która potwierdzi nieprawidłowości, wówczas wobec właściciela czy jednostki zarządzającej danym miejscem są wyciągane daleko idące konsekwencje.
W kwestii tego jak złożyć donos do sanepidu nie ma ogólnych wytycznych. Pismo ma być krótkie, konkretne i w miarę możliwości poparte dowodami, a także podpisane, gdyż anonimy nie leżą w kręgu zainteresowań pracowników sanepidu. Namiary do stacji wojewódzkich znajdują się na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Sanitarnego http://gis.gov.pl/?lang=pl&go=news w zakładce „kontakt”.
Jak zatem napisać skuteczną skargę? Poniżej znajduje się przykładowy jej wzór.
Donos do prokuratury i na policję
Z donosami na policję oraz do prokuratury sprawa przedstawia się już nieco inaczej. Każdy powinien mieć świadomość tego, że może się stać świadkiem przestępstwa. Wymaga to podjęcia stosownych kroków – zwłaszcza, że w wielu przypadkach zachodzi taki obowiązek narzucony obowiązującymi przepisami. Do ich przestrzegania są zobligowani wszyscy obywatele. Zawiadomienie policji czy prokuratury jest bezwzględnie konieczne w przypadku ciężkich przestępstw takich jak zabójstwo, czyny przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej czy zagrożenie terroryzmem. Nie wywiązanie się z powyższego obowiązku oznacza konsekwencje – nie wyłączając kary pozbawienia wolności. Grozą one także i wtedy, gdy ktoś celowo i świadomie policji bądź prokuratorze podaje fałszywe informacje mające zaszkodzić niewinnej osobie. Jak więc zatem widać, donos na policję czy donos do prokuratury nie zawsze jest obywatelską powinnością, ale obowiązkiem.
Generalnie rzecz biorąc, policja bardzo uczula ludzi na to, by będąc świadkami jakiegokolwiek przestępstwa, nie pozostawali bezczynni. Bierna postawa sprzyja bezkarności sprawców, co za tym idzie, wzrasta poczucie dyskomfortu związane z brakiem bezpieczeństwa. W takich okolicznościach obywatelska postawa to żadne donosicielstwo, ponieważ jak niejednokrotnie pokazała praktyka, powiadomienie policji czy prokuratury o popełnieniu przestępstwa niejednej osobie uratowało życie. Sprawa jest zatem poważna i nie wolno jej bagatelizować.
Ktoś, kto zastanawia się nad tym, jak złożyć donos do prokuratury czy na policję, musi mieć na względzie głównie treść. Im konkretniejsze i dokładniejsze informacje, tym lepiej. Istotną rolę odgrywają tu także merytoryczne dowody. Jeżeli tylko da się je przedstawić, należy to uczynić. Bez względu na to, w jakiej formie zostanie złożone zawiadomienie – czy to ustnej, czy pisemnej – donoszący ma obowiązek pamiętać o zasadzie domniemania niewinności. Nikt nie jest winny, dopóki nie zostanie mu to udowodnione na podstawie rzetelnego postępowania. Ponadto kierując zawiadomienie do prokuratury bądź na policję, można w nim zawrzeć prośbę o informowanie o przebiegu czynność w danej sprawie – natomiast składając donos anonimowy na policję czy do prokuratury, takowy wariant nie wchodzi w rachubę.
Poniżej są zamieszczone przykładowe wzory zawiadomień do omawianych tutaj organów.
Donos na sąsiada
Donosy na sąsiadów można potraktować jako odrębną kategorię. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest fakt, iż najczęściej Polacy skarżą się do rozmaitych instytucji właśnie na swoich sąsiadów. Donosy są adresowane w głównej mierze do:
– urzędów skarbowych – największa ich ilość jest odnotowywana w okresie od stycznia do kwietnia, kiedy podatnicy składają coroczne zeznania; skarbówka jest informowana m. in. o prowadzeniu przez kogoś niezarejestrowanej działalności gospodarczej, ukrywaniu źródeł dochodów etc.,
– Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – w większości przypadków zarzuca się sąsiadom bezpodstawne pobieranie świadczeń chorobowych oraz rentowych,
– policji – policjanci są najczęściej informowani o naruszeniu przez kogoś porządku, aczkolwiek nie brakuje też i zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa,
– prokuratury – do prokuratury, podobnie jak i na policję, trafiają zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa,
– opieki społecznej – kierowane do tych instytucji donosy odnoszą się często Dos sytuacji, gdy zachodzi podejrzenie przemocy w rodzinie bądź niesłusznego pobiera świadczeń socjalnych.
Podsumowanie
Na zakończenie warto pokusić się jeszcze o usystematyzowanie kilku ważnych kwestii. Osoby zastanawiające się nad tym, jak złożyć donos do którejś z omówionych powyżej instytucji, powinny zastosować się do takich oto wskazówek:
– donos powinien być napisany w sposób zwięzły i merytoryczny – największe znaczenie mają fakty poparte konkretnymi dowodami,
– donosu nie należy traktować w charakterze narzędzia, które ma służyć do uprzykrzenia życia nielubianej osobie,
– niedopuszczalne jest zamieszczanie w donosie informacji nieprawdziwych, mających na celu świadome zaszkodzenie komuś – autor takiej skargi musi się liczyć z konsekwencjami swojego postępowania,
– donos powinien być opatrzony danymi autora – skarżący często piszą anonimy, bo obawiają się przykrości, jakie może pociągnąć za sobą ujawnienie imienia i nazwiska; obawy te są nieuzasadnione, ponieważ żadna z instytucji nie na prawa ujawnić danych autora bez jego zgody – zastosowanie znajdują tutaj przepisy o ochronie danych osobowych; nieujawnienie danych skutkuje brakiem możliwości w zakresie uzyskania informacji o przebiegu sprawy,
– donos powinien być skierowany do właściwej instytucji uprawnionej do podjęcia czynności w danej sprawie.
Donos można złożyć w następującej postaci:
– za pośrednictwem tradycyjnej poczty,
– pocztą elektroniczną,
– telefonicznie,
– osobiście,
– w niektórych sytuacjach można zadzwonić na Niebieską Linię (Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie – poradnia telefoniczna 22 668-70-00; strona internetowa www.niebieskalinia.pl) bądź na numer alarmowy 112 w sytuacjach zagrożenia zdrowia, życia lub mienia.
[…] + 여기에 더 보기 […]